خود مراقبتی درخانواده پس از تولد هر نوزاد

الفخود مراقبتی درخانواده پس از تولد هر نوزاد:
• نوزادان باید در 5-3 روز اول عمر توسط پزشک مرکز بهداشتی درمانی مورد معاینه و ویزیت قرار گیرد تا درصورت مشاهده هر مشکل یا بیماری که احتمالا دربدو تولد در بیمارستان وجود نداشته وبعدا ظاهر شده ،  اقدام لازم شامل تجویز دارو ، آموزش یا ارجاع به سطوح تخصصی تر انجام شود .
• آزمایش هیپوتیروئیدی در دوره نوزادی (3-5 روزگی ) باید انجام شود که با گرفتن چند قطره خون از پاشنه پای نوزاد ، وجود بیماری مادرزادی کم کاری تیروئید بررسی میشود .کم کاری تیروئید در صورت عدم درمان به موقع می تواند منجر به عقب ماندگی ذهنی در کودک تا پایان عمر بشود . اما با تشخیص به موقع ودرمانهای ساده این بیماری درمان میشود.
• مادران باید علائم خطر نوزادی را بشناسند و در صورت بروز این علائم ، نوزاد را در اسرع وقت به مرکز بهداشتی و یا درمانی برسانند.این علائم شامل کاهش قدرت مکیدن ، تشنج ، استفراغ مکرر ، ناله کردن ، بیقراری ، تحریک پذیری و بی حالی ، برامدگی ملاج ، عدم دفع ادرار و مدفوع در روز اول تولد ، رنگ پریدگی شدید و یا کبودی ، زردی 24 ساعت اول ، قرمزی اطراف چشم یا خروج ترشحات چرکی از چشم ، ترشحات چرکی از ناف یا خونریزی بیش از چند قطره ، وجود جوشهای چرکی یا تاول در پوست ، قرمزی ، گرمی و تورم یا بزرگی و سفتی پستان نوزاد ، درجه حرارت بالا (تب ) و درجه حرارت پایین (سردی انتها ها) میباشد.
• از کشیدن سرمه به چشمان نوزاد باید خودداری شود چون باعث آلودگی و عفونت درچشم میگردد.
• ازگذاشتن خاکستر و روغن یا هر ماده دیگری به ناف خودداری شود چون عفونت از راه ناف به بدن نوزاد منتقل میشود و میتواند باعث مرگ نوزاد شود. ناف نوزاد را خشک و تمیز نگهداریم .
• پستان نوزاد در بدو تولد کمی برجسته بنظر میرسد .از تخلیه  و دوشیدن پستان خودداری کنید.
• تغذیه هر نوزاد بلافاصله پس از تولد باید با شیرمادر آغاز گردد. درصورت شروع تغذیه با شیرمادر در یکساعت اول پس از تولد از بسیاری از موارد مرگ نوزاد پیشگیری میشود .تغذیه با شیرمادر تا شش ماهگی بصورت انحصاری (یعنی چیزی غیر از شیرمادر به شیرخوارداده نشود)  ادامه می یابد و پس از آن تا دو سالگی ادامه می یابد.
خانواده باید بداند شیر مادر سالم ترین و کاملترین غذا برای کودک از بدو تولد می باشد و اهمیت ویژه ای در تامین سلامت مادر و کودک دارد و تغذیه با شیر مادر باید بلافاصله بعد از تولد شروع شود . تغذیه با شیر مادر برای مادر شیرده سبب کاهش خونریزی پس از زایمان ، بازگشت سریعتر وزن مادر به مقدار قبل از بارداری ،کاهش احتمال سرطان پستان و پوکی استخوان می گردد . برای کودک نیز تغذیه با شیرمادر مزایای فراوانی دارد :
• شیرمادرحاوی مواد ایمنی بخش میباشد و به نوعی مانند واکسن عمل نموده و از ابتلا به بسیاری از بیماریهای عفونی جلوگیری میکند.
• بهره هوشی کودکان با تغذیه با شیرمادر افزایش می یابد .
• از ابتلا به بسیاری از بیماریهای غیرواگیر در بزرگسالی مثل دیابت ، فشارخون و… جلوگیری میکند.
• کودکانی که با شیرمادرتغذیه میشوند درآینده وابستگی  و پایبندی بیشتری به خانواده دارند ودرجامعه افراد مسئولیت پذیری خواهند بود .
• مادران شیرده درصورت مشاهده هرگونه مشکل درشیردهی شیرخوارشان باید قبل از هر اقدامی از جمله استفاده از بطری ،سرشیشه و شیرمصنوعی ، حتما جهت دریافت راهنمایی ومشاوره به پرسنل بهداشتی درمانی مراجعه کنند.
• در سن شش ماهگی باید غذای کمکی برای کودک شروع شود . شروع زود هنگام ویا دیرتر از شش ماهگی عوارض ومشکلات گوارشی را برای کودک ایجاد خواهد کرد.
غذای کمکی باید بهداشتی تهیه شود و از مواد ساده ، کم حجم ورقیق شروع شود وبتدریج به مواد ترکیبی ، غلیظ وبا حجم زیاد تبدیل شود .ترتیب شروع مواد غذایی نیز بر اساس دستورالعمل خاصی است که باید رعایت شود.لذا برای اطلاع از نحوه شروع غذای کمکی حتما باید مشاوره از پرسنل بهداشتی درمانی دریافت گردد.
غذای شیرخوار در یکسالگی به غذای سفره تبدیل می شود.
در صورت ابتلا به بیماری نیز غذای شیرخوار باید مقوی تر ومغذی تر شود ، دفعات تغذیه افزایش یابد تا از کاهش وزن کودک در دوران بیماری جلوگیری نماید . ضمنا درصورت تغذیه با شیرمادر، دفعات تغذیه با شیرمادر هم افزایش یابد.
• مصرف مکمل های کودکان از اهمیت خاصی برخوردار است :
مصرف قطره مولتی ویتامین یا آد از سن 15 روزگی شروع و تا 2 سالگی باید ادامه یابدواین مکمل از ابتلا کودک به بیماری جلوگیری مینماید ویا درصورت ابتلا ، بهبودی او را تسریع میدهد .
مصرف قطره آهن از شش ماهگی وبا شروع غذای کمکی باید آغاز گردد .قطره آهن از ابتلا کودک به کم خونی جلوگیری میکند.ابتلا به کم خونی سبب ایجاد مشکلات عدیده از جمله خستگی ، بی حالی و مشکلات یادگیری در سنین مدرسه خواهد شد.